Πρίγκος, Ιωάννης

(Zαγορά Πηλίου 1725; – 1789). Φιλογενής έμπορος, βιβλιόφιλος και ευεργέτης της γενέτειράς του. Πρόωρα ορφανεμένος και σχεδόν αγράμματος, επιδόθηκε στο μικρεμπόριο στα κοντινά λιμάνια της Ανατολής: Αλεξάνδρεια (1740), Βενετία, Σμύρνη. Στο μεταξύ όμως είχε κάποιο δυσάρεστο επεισόδιο με τις αρχές, που τον ανάγκασε να φύγει μακριά· «κάλλιο αλλού χαμάλης» γράφει αργότερα «παρά στον Τούρκο βιζίρης, όπου δεν ηξεύρεις πού έχεις το κεφάλι σου». Εγκαταστάθηκε στο Άμστερνταμ (1755) και μέσα σε λίγα χρόνια πλούτισε. Είχε έτσι την ευκαιρία να μάθει λίγα γράμματα και να επιδοθεί στη μελέτη κάθε είδους βιβλίων, για τα οποία δαπανούσε σημαντικά ποσά. Πρωτοστατούσε επίσης στην οργάνωση της εκεί ελληνικής παροικίας και στην ανέγερση ενός ορθόδοξου ναού. Με δαπάνες του τύπωσε βιβλία του Ηλία Μηνιάτη και του Ευγένιου Βούλγαρη, τα οποία μοίραζε δωρεάν στους περαστικούς από το Άμστερνταμ Έλληνες ναυτικούς. Από το 1762 αρχίζει να ενδιαφέρεται για τη γενέτειρά του· στέλνει σημαντικά χρηματικά ποσά στον επίσης Ζαγοριανό πατριάρχη Καλλίνικο Δ’ για την ανέγερση σχολής –στην οποία φοίτησε αργότερα ο Ρήγας– για τη συντήρηση δασκάλου και ιεροκήρυκα, για την κατασκευή υδρευτικών έργων κλπ. Εκεί στέλνει τμηματικά και τη βιβλιοθήκη του, 800 συνολικά τόμους, που φυλάσσονται σήμερα στην κοινοτική βιβλιοθήκη της Ζαγοράς. Το 1776 εγκαταστάθηκε και ο ίδιος εκεί και συνέχισε την κοινωφελή δράση του· επεκτείνει το σχολείο, θεσπίζει υποτροφίες, χτίζει βιβλιοθήκη. Πολύ πριν από τον Κοραή ο Π. κατάλαβε την αναγεννητική για το έθνος δύναμη της παιδείας: «Άρχισε ο αιώνας τούτος να ανοίγη τα μάτια του, να καταστήση παιδευτήρια στα μαθήματα, ήτοι σχολεία, το πλέον χρειαζόμενο πράγμα σε κάθε βασίλειο και κάθε χώρα. Οπού έως είχαν αυτό οι Ρωμαίοι (Έλληνες), είχαν και το βασίλειο, και Θέλει το αποχτήσουν πάλε, όταν αποχτήσουν τα γράμματα». Στο ίδιο λαϊκό ύφος και με τον ίδιο οίστρο, ο Π. έγραψε ένα πραγματικά συναρπαστικό Χρονικό της ελληνικής παροικίας του Άμστερνταμ (αποσπασματικά μόνο γνωστό). Σώζεται επίσης ανέκδοτο ένα είδος Ημερολογίου του (σε 4 τόμους), όπου σχολιάζει με αφέλεια και χιούμορ τα νέα που μαθαίνει από την Ευρώπη (μέχρι τον θάνατό του ήταν συνδρομητής ολλανδικών εφημερίδων) και προπάντων τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα που συντελούνται στη Βαλκανική και στο Αιγαίο.